περιβαλλοντική

Οι επιπτώσεις του ρέματος της Πυλαίας στο τοπικό κλίμα

Την σχολική χρονιά 2021-22 εκπονήσαμε στο σχολείο μας ένα  περιβαλλοντικό πρόγραμμα με τίτλο «Οι επιπτώσεις του ρέματος της Πυλαίας στο τοπικό κλίμα», και το συνδυάσαμε με  το ευρωπαϊκό εκπαιδευτικό project  «Climate Detectives» της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Διαστήματος (ESA).  Στο περιβαλλοντικό πρόγραμμα ασχοληθήκαμε περισσότερο με τα δεδομένα εδάφους, ενώ στο πρόγραμμα Climate Detectives της ESA κυρίως με τα δορυφορικά δεδομένα. Στόχος μας ήταν να μελετήσουμε αν το ρέμα που διέρχεται από τη γειτονιά μας καθώς και η ύπαρξη ανοιχτών,  περιοχών βλάστηση έχει θετικό αντίκτυπο στο τοπικό μας κλίμα και, κατά συνέπεια, στην υγεία των κατοίκων. Το ρέμα, το οποίο στο παρελθόν συγκέντρωνε νερά από πολλά μικρότερα ρέματα, προερχόμενο από τις σημερινές περιοχές του Πανοράματος και των Ελαιώνων αποτελεί τεχνητό έργο και κατασκευάστηκε για την πρόληψη πλημμυρών. Η μελέτη μας περιλάμβανε: α) μετεωρολογικά δεδομένα από 5 μετεωρολογικούς σταθμούς που βρίσκονται σε διαφορετικά περιβάλλοντα (δηλαδή αστικές, προαστιακές, ορεινές και ορεινές περιοχές). β) δορυφορικά δεδομένα από το πρόγραμμα περιήγησης EO, τα οποία χρησιμοποιήσαμε για να μελετήσουμε το πως ήταν η περιοχή τα προηγούμενα χρόνια. γ) ιστορικά δεδομένα βασισμένα σε αφηγήσεις ηλικιωμένων, οι οποίοι ζούσαν στην περιοχή από την παιδική τους ηλικία. Τα συμπεράσματά μας Καθώς ο μετεωρολογικός σταθμός κοντά στο ρέμα εγκαταστάθηκε μόλις φέτος, στο 2ο Δημοτικό Πυλαίας, δεν διαθέτει επαρκή δεδομένα. Έτσι,  χρησιμοποιήσαμε δεδομένα από πέντε κοντινούς σταθμούς, τα οποία περιείχαν μετρήσεις από τις αρχές του 2021.  Τα δεδομένα υποβλήθηκαν σε επεξεργασία με το excel.  Ο μετεωρολογικός σταθμός που προσομοιώνει τον σταθμό Πυλαίας είναι αυτός του Πανοράματος. Τα στοιχεία έδειξαν ότι η μέση τιμή της θερμοκρασίας κατά τους καλοκαιρινούς μήνες από αυτόν τον σταθμό είναι σημαντικά χαμηλότερη από τις αντίστοιχες αστικές περιοχές χωρίς μεγάλη βλάστηση (Κηφισιά) ή χωρίς βλάστηση (Τούμπα). Η  περιοχή των Ταγαράδων έχει περίπου τις ίδιες θερμοκρασίες και ο σταθμός του Λευκού Πύργου, αν και κοντά στη θάλασσα, δεν φαίνεται να έχει καλύτερα αποτελέσματα. Επίσης, ο βαθμός δυσφορίας Di όπως προκύπτει από το σταθμό Panorama για τους καλοκαιρινούς μήνες είναι σημαντικά χαμηλότερος από τις άλλες γύρω περιοχές. Μπορείτε να αποκτήσετε πρόσβαση σε αυτά τα δεδομένα  στον συνημμένο σύνδεσμο. Ωστόσο, επειδή η περιοχή της Πυλαίας βρίσκεται σε χαμηλότερο υψόμετρο (80 μ.) από τον μετεωρολογικό σταθμό του Πανοράματος (250μ.) η θερμοκρασία είναι υψηλότερη, καθώς για κάθε 100 μ. σε υψόμετρο η θερμοκρασία μειώνεται κατά περίπου 0,5 o C.  Δυστυχώς, με τη μείωση, τα αποτελέσματα που πετύχαμε δεν δείχνουν μεγάλη υποστήριξη σε σχέση με το ερώτημά μας. Το κύριο πρόβλημα είναι η έλλειψη δεδομένων από μετεωρολογικό σταθμό στην Πυλαία και η σύνθετη τοπιογραφία της πόλης. Επιπλέον, η μελέτη χρησιμοποιεί μόνο δεδομένα του προηγούμενου έτους, δηλαδή το 2021. Οι εικόνες που πήραμε από το διάστημα (EO Browser), μας βοήθησαν να περιγράψουμε την πορεία του ρέματος και να εντοπίσουμε τις πηγές του και πού χύνεται στη θάλασσα. Το ρέμα της Πυλαίας είναι ένα τεχνητό έργο, όπως προαναφέρθηκε. Τα νερά των χειμάρρων έχουν ελαττωθεί και οι λόγοι μπορεί να είναι: η αστική επέκταση, η αλλαγή χρήσης του νερού, η ανάπτυξη ξανά (1929) του περιαστικού δάσους, αλλά κυρίως η κλιματική αλλαγή: Υπάρχει  προβληματισμός που εκδηλώνεται από πολλές πλευρές για τη μείωση των υδάτινων ροών σε σύγκριση με παλαιότερες ιστορικές περιόδους. Ενδεικτικό είναι το παράδειγμα του Χορτιάτη, ενός βουνού με κλίμα πολύ ψυχρότερο από το σημερινό. Οι πάγοι και τα χιόνια που ήταν διαρκείς όλο το χρόνο στην κορυφή του βουνού, τώρα δεν διατηρούνται πάνω από ένα μήνα. Θα πρέπει να θεωρηθεί βέβαιο ότι αυτή η δραματική μείωση του χιονιού και του πάγου κατά τις τελευταίες δεκαετίες είχε σημαντική επίπτωση και στη μείωση των υδάτων των ποταμών και των χειμάρρων που πηγάζουν από τις πλαγιές του και πρέπει να είναι αποτέλεσμα της κλιματικής αλλαγής. *Η ιδιαίτερη κατάσταση με την πανδημία του covid δεν μας επέτρεψε να πραγματοποιήσουμε τις επισκέψεις που θα θέλαμε. Υπάρχει όμως η διάθεση να συνεχίσουμε την επόμενη σχολική χρονιά με μεγαλύτερη έρευνα σε βάθος χρόνου και περισσότερη επεξεργασία με δορυφορικά δεδομένα. Συμμετείχαν μαθητές και μαθήτριες από την Β τάξη και επιμελήθηκαν οι καθηγήτριες: Ευδοξία Πάτκου  (ΠΕ86 κ ΠΕ0401) Κατερίνα Καλίτση (ΠΕ0401) Μάγδα Αραπίδου (ΠΕ0404)

Οι επιπτώσεις του ρέματος της Πυλαίας στο τοπικό κλίμα Read More »

Τα Συστατικά για τη Ζωή στη Γη και στο Διάστημα

Αυτό ήταν το θέμα της εργασίας της Περιβαλλοντικής ομάδας του σχολείου μας που εκπονήθηκε κατά την σχολική χρονιά 2018-19. Η εργασία παρουσιάστηκε στο 11ο Μαθητικό Φεστιβάλ περιβαλλοντικών και πολιτιστικών δρατηριοτήτων στις 17/5/19 στο Πολιτιστικό Κέντρο Τούμπας. Συνοπτικά: Επιλέχθηκε το θέμα αυτό γιατί πολύ συζήτηση γίνεται τελευταία από τους οργανισμούς διαστήματος (NASA, ESA, NASDA) για επιστροφή στο διάστημα, μετά από την τελευταία αποστολή του προγράμματος Apollo, με το οποίο οι άνθρωποι για πρώτη φορά περπάτησαν στην Σελήνη. Το θέμα αυτό συνδυάζει όλες τις θετικές επιστήμες και απουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον. Οι μαθητές μελέτησαν σε ομάδες, ξεχωριστά τις θεματικές ενότητες Συνοπτικά: Επιλέχθηκε το θέμα αυτό γιατί πολύ συζήτηση γίνεται τελευταία από τους οργανισμούς διαστήματος (NASA, ESA, NASDA) για επιστροφή στο διάστημα, μετά από την τελευταία αποστολή του προγράμματος Apollo, με το οποίο οι άνθρωποι για πρώτη φορά περπάτησαν στην Σελήνη. Το θέμα αυτό συνδυάζει όλες τις θετικές επιστήμες και απουσιάζει μεγάλο ενδιαφέρον. Οι μαθητές μελέτησαν σε ομάδες, ξεχωριστά τις θεματικές ενότητες α)Ένας σωστός πλανήτης για τη ζωή. Γιατί η Γη μπορεί να υποστηρίξει τη ζωή; β) Καύσιμα για τη ζωή: Οξυγόνο, Νερό  και τροφή, γ) Ακτινοβολία : Οι επιδράσεις της και ο τρόπος να προστατευθούμε , δ)Βαρύτητα και έλλειψη βαρύτητας, ε) Καταφύγιο στο διάστημα: Τι καταλύματα θα μπορούσαν να κατασκευαστούν για μικρή διαμονή; στ) Εγκλεισμός: Πυρετός καμπίνας στο διάστημα. Η οργάνωση του υλικού έγινε με μια παρουσίαση με τη μορφή βίντεο, που δημιούργησαν τα παιδιά και παρουσιάζεται παρακάτω Υπεύθυνες καθηγήτριες Ε. Πάτκου, Δ. Πανακλερίδου

Τα Συστατικά για τη Ζωή στη Γη και στο Διάστημα Read More »

Μιμούμαι τη φύση και μαθαίνω από αυτήν.

Πρόγραμμα περιβαλλοντικής εκπαίδευσης σχολικής χρονιάς 2016-17 Τη σχολική χρονιά 2016-17, η περιβαλλοντική ομάδα του σχολείου ασχοληθήκαμε με το θέμα της βιομιμητικής. Τι είναι βιομιμητική; Με λίγα λόγια θα μπορούσαμε να την περιγράψουμε ως εξής:  Από πάντα οι  άνθρωποι στρέφονταν προς τη φύση για υλικά, τρόφιμα και φάρμακα, για να βοηθηθούν να λύσουν καθημερινά προβλήματα, για έμπνευση, για την κατασκευή μηχανών και κτιρίων ή άλλων έργων για την επικοινωνία, την ιατρική, την ενέργεια και αμέτρητα άλλα. Πολλοί  επιστήμονες (γιατροί, μηχανικοί, αρχιτέκτονες, ηλεκτρολόγοι, φυσικοί, βιολόγοι κλπ) συνεχίζουν να μελετούν τις δομές, πολύπλοκες και απλές, που βρίσκονται στη φύση, για να δημιουργήσουν πιο  αποτελεσματικά  προϊόντα και κατασκευές  για τη στέγαση, τις μετακινήσεις, τη διαβίωση, τα τρόφιμα, για καλύτερη ποιότητα ζωής, για πραγματικά καινοτόμα προϊόντα. Αυτός ο αναδυόμενος κλάδος της επιστήμης  είναι η βιομιμητική (biomimicry) που μιμείται τα πρότυπα και τις στρατηγικές της φύσης. Η βιομίμηση διαφέρει από τις άλλες «βιο-προσεγγίσεις» με οργανισμούς και οικοσυστήματα.  Δεν προτείνει μια καταναλωτική τακτική, αλλά εφαρμόζει τις βασικές αρχές  ενός σχεδιασμού  εμπνεόμενου από τη φύση, ώστε να προσφέρει λύσεις σε προβλήματα ή και να αφυπνίσει τους ανθρώπους για τον τρόπο διαβίωσης, εργασίας  κλπ. Μας κίνησε το ενδιαφέρον και μέσα από έρευνα βιβλιογραφική που κάναμε μπορούμε να σας παρουσιάσουμε παρακάτω περισσότερα: https://prezi.com/rsswrdeks-tq/1gym_pylaias2017-biomimikry/

Μιμούμαι τη φύση και μαθαίνω από αυτήν. Read More »

Οι δρόμοι του νερού. Το ρέμα της Πυλαίας

Φέτος (2013-14) η περιβαλλοντική ομάδα του σχολείου μας, αποτελούμενη από 21 παιδιά της Γ τάξης και με υπεύθυνες καθηγήτριες τις Ε. Πάτκου, Π. Ξένου, Π. Τσιλίγκου, ασχολήθηκε με ένα θέμα που έχει σχέση με το νερό. Τίτλος : “Οι δρόμοι του νερού. Το ρέμα της Πυλαίας”. Επιλέξαμε αυτό το θέμα γιατί α)θέλαμε να δώσουμε συνέχεια στη θεματική των περιβαλλοντικών εργασιών των δύο προηγουμένων σχολικών χρονιών που ήταν «Η ύδρευση της Θεσσαλονίκης από τον Χορτιάτη» (2011-12) και  « Ανακαλύπτω τη γειτονιά μου μέσα από το φακό μιας κάμερας» (2012-13), συνδυάζοντας το θέμα με το νερό και τη γειτονιά, β) γιατί θέλαμε να αναδείξουμε και από τη δική μας πλευρά το νερό σαν φυσικό αγαθό που ανήκει σε όλους  γ) γιατί διασχίζει όλη την Πυλαία και περνάει κοντά από το σχολείο μας. Στο πλαίσιο του προγράμματος περπατήσαμε και  φωτογραφίσαμε το ρέμα της Πυλαίας. Μιλήσαμε για την πανίδα και χλωρίδα που συναντήσαμε και δημιουργήθηκαν ομάδες που ασχολήθηκαν με α) την πανίδα και χλωρίδα του ρέματος β) με τις αφηγήσεις πολιτών της Πυλαίας για το ρόλο του ρέματος στη ζωή τους παλιά και τώρα, και γ) με την τεχνική επεξεργασία των φωτογραφιών και τη δημιουργία μιας παρουσίασης σε prezi και μιας μικρής ταινίας. Πήραμε επίσης μέρος στην έκθεση φωτογραφίας που διοργάνωσαν οι Διευθύνσεις Δευτεροβάθμιας και Πρωτοβάθμιας εκπ/σης Ανατολικής Θεσ/νίκης, τα Γραφεία Περιβαλλοντικής εκ/σης και το Εργαστήριο Φωτογραφίας τμήμα Εικαστικών και Εφαρμοσμένων Τεχνών Σχολής Καλών Τεχνών ΑΠΘ, στις  7-14 Μαΐου 2014 στο Βαφοπούλειο. Συμμετείχαμε με 5 φωτογραφίες και τα παιδιά πήραν διακρίσεις και επαίνους. (Δείτε εδώ)  Στις 31-1-14 είχαμε μια συνάντηση με τον εκπαιδευτικό και μέλος του πολιτιστικού συλλόγου «Πύλη» της Πυλαίας, κ. Αθ. Μπαταλαμά που αναφέρθηκε σε εμπειρίες και αναμνήσεις  χρηστικές και ιστορικές του χώρου από τους δημότες της Πυλαίας τον παλιό καιρό  για να συγκρίνουμε την εικόνα του παρελθόντος με το παρόν. Συμβουλευτήκαμε επίσης μια παλιά σχετική εργασία που έγινε στο σχολείο μας  (2003-4) «Το ρέμα του πλατάνου κάτι έχει να μας πεί» με τις καθηγήτριες Μ. Ράπτη και Φ. Κατσαρού και μάθαμε ότι: Οι ιδρυτές της Θεσσαλονίκης δεν διάλεξαν τυχαία την τοποθεσία της πόλης.(Σχετικά με το θέμα αυτό θα βρείτε περισσότερα στο πρόγραμμα «Η ύδρευση της Θεσσαλονίκης από τον Χορτιάτη»). Εκτός από το φυσικό κόλπο του Θερμαϊκού και τους δασωμένους λόφους στα νώτα της, είχε δίπλα της και πολυάριθμες ρεματιές που έκαναν την περιοχή να σφύζει από ζωή.   Τα νερά των πηγών του Χορτιάτη κυλούσαν τις πλαγιές των βουνών, δημιουργώντας πολλά ρέματα. Από αυτά υδρεύονταν όλη η πόλη της Θεσσαλονίκης. Υπήρχαν δε πολλοί νερόμυλοι που ίχνη τους συναντάμε και σήμερα στο Πλατανόρεμα και το Ελαιόρεμα ανατολικά της  Θεσσαλονίκης. Το πιο σημαντικό ρέμα είναι αναμφισβήτητα το Μεγάλο ρέμα. Παρά τις ισοπεδώσεις που έγιναν για να περάσει ο Περιφερειακός, ένα μεγάλο μέρος του σώζεται ακόμα μέσα στην πόλη, στο Δήμο Πυλαίας. Ανατολικά αυτού υπάρχει το Ελαιόρεμα ή ρέμα του Πλατάνου που ξεκινά από το Πανόραμα και περνά από την περιοχή των Ελαιώνων και καταλήγει σήμερα στην περιφερειακή τάφρο μαζί με το ρέμα της οδού Σταγειρίτη.  Η  περιφερειακή τάφρος κατασκευάστηκε πριν  60 χρόνια επί Κωνσταντίνου Καραμανλή από την Μ.Ο.Μ.Α. ( Μεικτή  Ομάδα  Μηχανημάτων  Ανασυγκροτήσεως ) , για να μαζέψουν τα ρέματα και να προστατέψουν τις περιοχές Τριανδρίας, Τούμπας και Χαριλάου από τις πλημμύρες. Είναι το γνωστό «Ανάχωμα». Πάνω από την τάφρο ανάμεσα από τα δύο ρέματα παλιά υπήρχαν μεγάλες αλάνες που σήμερα ισοπεδώθηκαν. (Μαλακοπή-Κων/πολίτικα)  Στο σημείο που συναντώνται το ρέμα Σταγειρίτη και το Ελαιόρεμα με την περιφερειακή τάφρο υπάρχει σήμερα κομμάτι της Ρωμαϊκής Γέφυρας και οι Πυλαιώτες το αποκαλούν Καμάρα ή Γεφύρι. Στην περιοχή αυτή σώζεται και βυζαντινός νερόμυλος, το Μεταξουργείο Μπενοζίλιο( που χτίστηκε πριν το 1886), το Οινοποιείο Χάιτμαν και συναφείς αμπελοκαλλιέργειες. Το <<Ανάχωμα>> συνεχίζει στον Φοίνικα και καταλήγει στη θάλασσα. Πάνω από το  ανάχωμα ανάμεσα και γύρω από τα ρέματα τα περασμένα χρόνια οι  Πυλαιώτες είχαν αγρούς με σιτάρια και μπάμιες. Παρουσίαση https://prezi.com/gdtbtmjop4sy/presentation/ Στη θέση που τώρα είναι το γήπεδο ποδοσφαίρου της Α.Ε.Π. , υπήρχε ένα πολύ μεγάλο πλατάνι με πλούσιο φύλλωμα. Οι ρίζες του τρέφονταν για αιώνες από τα νερά του Ελαιορέματος. Ήταν καθαρά και σχημάτιζαν γύρω από τον πλάτανο νερόλακκους. Για αυτό οι παλιές Πυλαιώτισες νοικοκυρές έπλεναν εκεί φλοκάτες , κουβέρτες και χαλιά με τον κόπανο. Δυστυχώς τα νερά του Πλατάνου λιγόστεψαν και το πλατάνι ξεράθηκε.

Οι δρόμοι του νερού. Το ρέμα της Πυλαίας Read More »