Παράλληλα με τον 
Πάσχα Ρωμέϊκο. Tου Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη
19 Απρ. 2014
?πό το περιοδ. «?λληνικ? Δημιουργία», ?τος Β? τόμος Τρίτος, τε?χος 29
? μπάρμπα-Πύπης, γηραι?ς φίλος μου, ε?χεν ?πτ? ? ?κτ? καπέλα, διαφόρων χρωμάτων, σχημάτων κα? μεγεθ?ν, ?λα ?κ παλαιο? χρόνου κα? ?λα κατακαίνουργα, τ? ?πο?α ?φόρει ?κ περιτροπ?ς μετ? το? ε?πρεπο?ς μαύρου ?ματίου το? κατ? τ?ς μεγάλας ?ορτ?ς το? ?νιαυτο?, ?πόταν ?καμνε δυ? ? τρε?ς περιπάτους ?π? τ?ς μι?ς πλατείας ε?ς τ?ν ?λλην δι? τ?ς ?δο?
Σταδίου. ?σάκις ?φόρει τ?ν καθημεριν?ν κο?κον του, μ? τ? σάλι του διπλωμένον ε?ς ?κτ? ? δεκα?ξ δίπλας ?π? το? ?μου, ?συνήθιζε ν? κάθηται ?πί τινας ?ρας ε?ς τ? γειτονικ?ν παντοπωλε?ον, ?ποπίνων συνήθως μετ? τ?ν φίλων, κα? ?το στωμύλος κα? διηγε?το πολλ? κ? ?μειδία πρ?ς α?τούς.
?ταν ?μειδία ? μπάρμπα-Πύπης, δ?ν ?μειδίων μόνον α? γωνίαι τ?ν χειλέων, α? παρεια? κα? τ? ο?λα τ?ν ?δόντων του, ?λλ? ?μειδίων ο? ?λαρο? κα? ?μεροι ?φθαλμοί του, ?μειδία στίλβουσα ? σιμ? κα? πεπλατυσμένη ρίς του, ? μύσταξ του ? ε?θυσμένος μ? λεβάνταν κα? ?ς δι? κολλητο? κηρο? λελεπτυσμένος, κα? τ? ?πογένειόν του τ? λευκ?ν κα? ?πιμελ?ς διατηρούμενον, κα? σχεδ?ν ? κο?κος του ? στακτερός, ? λοξ?ς κ? ?πικλην?ς πρ?ς τ? ο?ς, ?λα παρ? α?τ? ?μειδίων.
Ε?χε γνωρίσει πρόσωπα κα? πράγματα ?ν Κερκύρ?? ?λα τ? περιέγραφε μετ? χάριτος ε?ς το?ς φίλους του. Δ?ν ?παυσε ποτ? ν? σεμνύνεται δι? τ?ν προτίμησιν τ?ν ?ποίαν ε?χε δείξει ?είποτε δι? τ?ν Κέρκυραν ? βασιλεύς, κα? ?ζησεν ?ρκετ? δι? ν? ?περηφανευθ? ?π? τ? ?κλογ?, ?ν ?καμε τ?ς α?τ?ς νήσου πρ?ς διατριβ?ν ? ?φτακρατόρισσα τ?ς ?ούστριας. ?νθυμε?το ?μυδρ?ς τ?ν Μουστοξύδιν, μ? δότο, δοτίσσιμο κ? ταλέντο! Ε?χε γνωρίσει καλ?ς τ?ν Μάντζαρον, μ? γαλαντουόμο! τ?ν Κερκύρας ?θανάσιον, μ? μπράβο! τ?ν Σιορπιέρρο, κ? γκρ?ν φιλόζοφο! Τ? τελευτα?ον ?νομα ?διδεν ε?ς τ?ν ?οίδιμον Βράϊλαν, δι? τ?ν τίτλον ?ν το? ε?χαν ?πονείμει, φαίνεται ο? ?γγλοι. (Sir Pierro = Sir Peter).
Ε?χε γνωρίσει ?πίσης τ?ν Σόλωμο (κ? ποέτα!), το? ?ποίου ?πεμνημόνευε κα? στίχους τινάς, ?παγγέλων α?το?ς κατ? τ? ?ξ?ς ?πόδειγμα:
?σ?ν τ? σπίθα κρουμμένη στ? στάχτη
πο? ?κρουβόταν γι? μ?ς λευτεριά;
Ε?σ? π?σα μέρη πετιέται κι? ?νάφτει
κα? σκορπιέται σ? κάθε μεριά.
? μπάρμπα-Πύπης ?λειπεν ?π?ρ τ? ε?κοσιν ?τη ?κ το? τόπου τ?ς γεννήσεώς του. Ε?χε γυρίσει κόσμον κ? ?καμεν ?ργασίας πολλάς. ?στειλε πότε κα? ε?ς τ?ν Παγκόσμιον ?κτεσι, διότι ?το σχεδ?ν ?ρχιτέκτων, κα? ε?χε μάλιστα κα? μίαν ?νβεντσιόνε. ?μίσει το?ς πονηρο?ς κα? το?ς ?διοτελε?ς, ?ξετίμα τ?ν ?νθρωπισμ?ν κα? τ? τιμιότητα. ?πετροπιάζετο το?ς φαύλους.
«?λ τραδιτόρε ν?ν ? κομπασσιόν» -? ?πατεώνας δ?ν ?χει λύπησι. ?νίοτε πάλι ?μαλάττετο κ? ?δείκνυε συγκατάβασιν ε?ς τ?ς ?νθρωπίνας ?τελείας. «Ο?δ? ? γ?ς ?ναμάρτητος -?γκε λ? τέρρα ν?ν ? ?μπεκάμπιλε.» Κα? ?στερον, ?φ? ο? ? γ? δ?ν ε?ναι, π?ς θ? ε?ναι ? Πάπας; ?ταν το? παρετήρει τ?ς ?τι ? Πάπας δ?ν ?ψηφίσθη ?μπεκάμπιλε, ?λλ? ?νφαλίμπιλε, δ?ν ?θελε ν? ?ναγνωρίσει τ?ν διαφοράν.
Δ?ν ?το ?μοιρος κα? θρησκευτικ?ν συναισθημάτων. Τ?ς δυ? ? τρε?ς προσευχάς, ?ς ε?ξευρεν τ?ς ε?ξευρεν ?λληνιστί. «Τ? πατερμά του ε?ξευρε ρωμέϊκα». ?λεγεν: «?γιος, ?γιος, ?γιος κύριος Σαβαώθ? ?ς ?νάντιος ?ψίστοις» ?ταν μ? ?ρώτησε δ?ς ? τρ?ς τί σημαίνει το?το, τ? ?ς ?νάντιος, προσεπάθησα ν? διορθώσω κα? ?ξηγήσω τ? πράγμα. ?λλ? μετ? δυ? ? τρε?ς ?μέρας ?ποτροπιάζων πάλιν ?λεγεν: «?γιος, ?γιος, ?γιος? ?ς ?νάντιος ?ψίστοις!»
?ν μόνον ε?χεν ?λάττωμα, ?τι ?μίσει ?διαλλάκτως π?ν ?,τι ?κ προκαταλήψεως ?μίσει κα? χωρ?ς ν? ?νέχηται ?ντίθετον γνώμην ? ?πιχείρημα. Πολιτικ?ς κατεφέρετο πολ? κατ? τ?ν ?γγλων, θρησκευτικ?ς δ? κατ? τ?ν Δυτικ?ν. Δ?ν ?θελε ν? ?κούση τ? ?νομα το? Πάπα, κα? ?το ?μείλικτος κατήγορος το? ρωμαϊκο? κλήρου?
Τ?ν ?σπέραν το? Μεγάλου Σαββάτου το? ?τους 188? περ? ?ραν ?νάτην, γερόντιόν τι ε?πρεπ?ς ?νδεδυμένον, καθόσον ?δύνατο ν? διακρίνη τ?ς ε?ς τ? σκότος, κατήρχετο τ?ν ?π? ?θην?ν ε?ς Πειραι? ?γουσαν, τ?ν ?μαξιτήν. Δ?ν ε?χεν ?νατείλει ?κόμη ? σελήνη, κα? ? ?δοιπόρος ?δίσταζε ν? ?ναβ? ?ψηλότερον, ζητ?ν δρόμον μεταξ? τ?ν χωραφίων. ?φαίνετο μ? γνωρίζων καλ?ς τ?ν τόπον. ? γέρων θ? ?το ?σως πτωχός, δ?ν θ? ε?χε 50 λεπτ? δι? ν? πληρώση τ? ε?σιτήριον το? σιδηροδρόμου ? θ? τ? ε?χε κ? ?καμνεν ο?κονομίαν.
?λλ? ?χι δ?ν ?το πτωχός, δ?ν ?το ο?τε πλούσιος, ε?χε δι? ν? ζήσ?. ?το ε?λαβ?ς κα? ε?χε τάξιμο ν? καταβαίνη κατ? ?τος τ? Πάσχα πεζ?ς ε?ς τ?ν Πειραιά, ν? ?κούη τ?ν ?νάστασιν ε?ς τ?ν ?γιον Σπυρίδωνα κα? ?χι ε?ς ?λλην ?κκλησίαν, ν? λειτουργ?ται ?κε?, κα? μετ? τ?ν ?πόλυσιν ν? ?ναβαίνη πάλιν πεζ?ς ε?ς τ?ς ?θήνας.
?το ? μπάρμπα-Πύπης, ? γηραι?ς φίλος μου, κα? κατέβαινεν ε?ς τ?ν Πειραι? δι? ν? ?κούση τ? Χριστ?ς ?νέστη ε?ς τ?ν να?ν το? ?μωνύμου κα? προστάτου του, δι? ν? κάμη Πάσχα ρωμέϊκο κ? ε?φρανθ? ? ψυχή του.
Κα? ?μως ?το? δυτικός!
? μπάρμπα-Πύπης, ?ταλοκερκυρα?ος, ?πλοϊκός, ?λληνίδος μητρός. ?λλην τ?ν καρδίαν, κα? ?φίστατο ?κων ?σως, ?ς κα? τόσοι ?λλοι, τ? ?πειρον μεγαλε?ον κα? τ?ν ?φατον γλυκύτητα τ?ς ?κκλησίας τ?ς ?λληνικ?ς. ?καυχ?το ?τι ? πατήρ του, ?στις ?το στρατιώτης το? Ναπολέοντος Α? «ε?χε μεταλάβει ρωμέϊκα» ?ταν ?κινδύνευσε ν? ?ποθάνη, ?κβιάσας μάλιστα πρ?ς το?το, διά τινων συστρατιωτ?ν του, τ?ν ?ερέα τ?ν ?γαθόν. Κα? ?μως ?ταν, κατόπιν τούτων, φυσικ?ς, το? ?λεγε τίς: «Διατ? δ?ν βαπτίζεσαι μπάρμπα-Πύπη;» ? ?πάντησίς του ?το ?τι ?παξ ?βαπτίσθη κα? ?τι ε?ρέθη ?κε?.
Φαίνεται ?τι ο? Πάπαι τ?ς Ρώμης μ? τ?ν συνήθη ?πιτηδείαν πολιτικήν των, ε?χον ?ναγνωρίσει ε?ς το?ς Ρωμαιοκαθολικο?ς τ?ν ?ονίων νήσων τιν? τ?ν ε?ς το?ς Ο?νίτας ?πονεμομένων προνομίων, ?πιτρέψαντες α?το?ς ν? συνεορτάζωσι μετ? τ?ν ?ρθοδόξων ?λας τ?ς ?ορτάς. ?ρκε? ν? προσκυνήση τις τ?ν ?βδομάδα το? Ποντίφηκος? τ? λοιπ? ε?ναι ?διάφορα.
? μπάρμπα-Πύπης ?τρεφε μεγίστην ε?λάβειαν πρ?ς τ?ν πολιο?χον ?γιον τ?ς πατρίδος του κα? πρ?ς τ? σεπτ?ν α?το? λείψανον. ?πίστευεν ε?ς τ? θα?μα τ? γενόμενον κατ? τ?ν Βενετ?ν, τολμησάντων ποτ? ν? ?δρύσωσιν ?διον θυσιαστήριον ?ν α?τ? τ? ?ρθοδόξ? να?, (il santo Spiridion ha fatto questo caso), ?τε ? ?γιος ?πιφαν?ς νύκτωρ ?ν σχήματι μοναχο?, κρατ?ν δαυλ?ν ?ναμμένον, ?καυσεν ?νώπιον τ?ν ?πολιθωθέντων ?κ το? τρόμου φρουρ?ν τ? ?ρτιπαγ?ς ?λτάρε. ?φο? ε?ρίσκετο μακράν της Κερκύρας, ? μπάρμπα-Πύπης ποτ? δ?ν θ? ?στεργε ν? ?ορτάσ? τ? Πάσχα μαζ? μ? τσο? φράγκους.
Τ?ν ?σπέραν λοιπ?ν ?κείνην το? Μεγάλου Σαββάτου ?τε κατέβαινεν ε?ς Πειραι? πεζός, κρατ?ν ε?ς τ?ν χείρα τ? λαμπάδα του, ?ν ?μελλε ν? ?νάψ? κατ? τ?ν ?νάστασιν, μικρ?ν πρ?ν φθάσ? ε?ς τ? παραπήγματα τ?ς μέσης ?δο?, ?κουράσθη κα? ?θέλησε ν? καθίσ? ?π? ?λίγον ν? ?ναπαυθ?. Ε?ρεν ?πήνεμον τόπον ?ξωθεν μι?ς μάνδρας, ?χούσης κα? ο?κίσκον παρ? τ?ν μεσημβριν?ν γωνίαν, κ? ?κε? ?κάθησεν ?π? τ?ν χόρτων, ?φο? ?πέστρωσε τ? ε?ς πολλ?ς δίπλας γυρισμένο σάλι του. ?βγαλεν ?π? τ?ν τσέπην τ?ν σιγαροθήκην του, ?ναψεν σιγαρέττον κ? ?κάπνιζεν ?δονικ?ς.
?κε? ?κούει ?πισθέν του ?λαφρ?ν θρο?ν ?ς βημάτων ?π? παχείας χλόης καί, πρ?ν προφθάση ν? στραφ? ν? ?δ?, ?κούει δεύτερον κρότον ?λαφρότερον. ? δεύτερος ο?τος κρότος το? κάστηκε ?τι ?τον ?ς ?νυψουμένης σκανδάλης φονικο? ?πλου.
?κείνην τ?ν στιγμ?ν ε?χε λαμπρυνθ? πρ?ς ?νατολ?ς ? ?ρίζων, κα? το? Α?γάλεω α? κορυφα? ?φάνησαν πρ?ς μεσημβρίαν λευκάζουσαι. ? σελήνη, τετάρτην ?μέραν ?γουσα ?π? τ?ς πανσελήνου, θ? ?νέτελλε μετ? ?λίγα λεπτά. ?κε? ?που ?στρεψε τ?ν κεφαλ?ν πρ?ς τ? δεξιά, ?γγ?ς τ?ς βορειανατολικ?ς γωνίας το? ?γροτικο? περιβόλου, ?που ?κάθητο, το? κάστηκε, ?ς διηγε?το ?ργότερα ? ?διος, ?τι ε?δε ?νθρωπίνην σκιάν, ε?ς προβολ?ν τρόπον τιν? ?σταμένην κα? τείνουσαν ?γκαρσίως μακρ?ν τί ?ς ρόπαλον ? κοντάριον πρ?ς τ? μέρος α?το?. Πρέπει δ? ν? ?το τουφέκιον.
? μπάρμπα-Πύπης ?νόησεν ?μέσως τ?ν κίνδυνον. Χωρ?ς ν? κινηθ? ?λλως ?π? τ?ν θέσιν του, ?τεινε τ?ν χείρα πρ?ς τ?ν ?γνωστον κ? ?κραξεν ?ναγωνίως.
-Φίλος! Καλός! μ? ρίχνεις?
? ?νθρωπος ?καμε μικρ?ν κίνημα ?πισθοδρομήσεως, ?λλ? δ?ν ?πανέφερεν τ? ?πλον ε?ς ε?ρηνικ?ν θέσιν ο?δ? καταβίβασε τ?ν σκανδάλην.
-Φίλος! κα? τί θέλεις ?δ?; ?ρώτησε μ? ?πειλητικ?ν φωνήν.
-Τί θέλω; ?πανέναβεν ? μπάρμπα-Πύπης. Κάθουμαι ν? φουμάρο τ? τσιγάρο μου.
-Κα? δ?ν π?ς ?λλο? ν? τ? φουμάρης, ρέ; ?πήντησεν α?θαδ?ς ? ?γνωστος. Η?ρες τ?ν τόπο, ρέ, ν? φουμάρης τ? τσιγάρο σου!
-Κα? γιατί; ?πανέλαβεν ? μπάρμπα-Πύπης. Τί σας ?βλαψα;
-Δ?ν ξέρω ?γω ?π? α?τά, ε?πεν ?ργίλως ? ?γρότης? ?δ? ε?ναι ?ποθήκη, ?χει χόρτα, ?χει κι? ?λλα πράμματα μέσα. Μόνον κόττες δ?ν ?χει, προσέθηκε μετ? σκληρο? σαρκασμο?. ?γελάστηκες.
?το πρόδηλον ?τι ε?χεν ?κλάβει τ?ν γηραι?ν φίλον μου ?ς ?ρνιθοκλόπον, κα? δι? ν? τ?ν ?κδικηθ? το? ?λεγεν ?τι τάχα δ?ν ε?χεν ?ρνιθας, ?ν? κυρίως ? ?γρονόμος δι? τ?ς ?ρνιθάς του θ? ?φοβήθη κα? ?πλίσθη μ? τ?ν καραβίναν του.
? μπάρμπα-Πύπης ?γέλασε πικρ?ς πρ?ς τ?ν ?βριστικ?ν ?παινιγμόν.
-Σ? ?γελάστηκες, ?πήντησεν? ?γ? κόττες δ?ν κλέφτω, ο?τε λωποδύτης ε?μαι? ?γ? πηγαίνω στ?ν Πειραι? ν? ?κούσω ?νάσταση στ?ν ?γιο Σπυρίδωνα.
? χωρικ?ς ?κάγχασε.
-Στ?ν Πειραιά; στ?ν ?ϊ-Σπυρίδωνα; κι? ?π? πο? ?ρχεσαι;
-?π? τ?ν ?θήνα.
-?π? τ?ν ?θήνα; κα? δ?ν ?χει ?κε? ?κκλησίαις, ν? ?κούσης ?νάσταση;
-?χει ?κκλησίαις, μ? ?γ? τώχω τάξιμο, ?πήντησεν ? μπάρμπα-Πύπης.
? χωρικ?ς ?σιώπησε πρ?ς στιγμήν, ε?τα ?πανέλαβε.
-Ν? φχαριστ?ς, καϋμένε?
Κα? τότε μόνον κατεβίβασε τ?ν σκανδάλην κα? ?ρθωσε τ? ?πλον πρ?ς τ?ν ?μον του.
-Ν? φχαριστ?ς καϋμένε, τ?ν ?μέρα πο? ξημερώνει α?ριον, ε? δ? μή, δ?ν τώχα γι? τίποτες ν? σ? ξαπλώσω δ? χάμου. Τράβα τώρα!
? γέρων Κερκυρα?ος ε?χεν ?γερθ? κα? ?τοιμάζετο ν? ?πέλθη, ?λλ? δ?ν ?δυνήθη ν? μ? δώση τελευταίαν ?πάντησιν.
-Κάνεις ?δικα κα? συχωρεμένος ν?σαι πο? μ? προσβάλλεις, ε?πε. Σ? ε?χαριστ? ?ς τόσο πο? δ? μ? ?τουφέκισες, ?λλ? ν?ν β? μπένε.., δ?ν κάνεις καλ? ν? μ? παίρνεις γι? κλέφτη. ?γ? ε?μαι διαβάτης, κ? ?πήγαινα, σο? λέω στ?ν Πειραιά.
-?λα, σκόλα, σκόλα τώρα, ρέ?
Κα? ? χωρικ?ς στρέψας τ?ν ράχιν ε?σ?λθεν ?νατολικ?ς δι? τ?ς θύρας το? περιβολιο?, κ? ?γινεν ?φαντος.
? γέρων φίλος μου ?ξηκολούθησε τ?ν δρόμον του.
Τ? συμβεβηκ?ς το?το δ?ν ?μπόδισε τ?ν μπάρμπα-Πύπην ν? ?ξακολουθ? κατ? ?τος τ?ν ε?σεβ? του συνήθειαν, ν? καταβαίνει πεζ?ς ε?ς τ?ν Πειραιά, ν? προσέρχηται ε?ς τ?ν ?γιον Σπυρίδωνα κα? ν? κάμει Πάσχα ρωμέϊκο.
?φέτος τ? μισοσαράκοστον μο? ?πρότεινεν, ?ν ?θελα ν? τ?ν συνοδεύσω ε?ς τ?ν προσκύνησίν του ταύτην. Θ? προσεχώρουν δ? ε?ς τ?ν ?πιθυμίαν του, ?ν ?π? πολλ?ν ?τ?ν δ?ν ε?χα τ?ν συνήθειαν ν? ?ορτάζω ?κτ?ς το? ?στεως τ? ?γιον Πάσχα.
Πηγή: myriobiblos.gr
