Τα παιδιά ζωγραφίζουν τα δικαιώματά τους (Σχολική χρονιά 2010-11)

Παρέμβαση στο σχολείο με αφορμή

την παγκόσμια μέρα της διακήρυξης των δικαιωμάτων του ανθρώπου (10 Δεκεμβρίου)

και την παγκόσμια ημέρα των δικαιωμάτων του παιδιού (11Δεκεμβρίου)

Φωτογραφίες: Πατήστε εδώ

2009: Διεθνές έτος εκπαίδευσης για τα δικαιώματα του ανθρώπου [1]
 
Η δημιουργία του ΟΗΕ σηματοδότησε μια νέα εποχή για την κατοχύρωση και την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου και των θεμελιωδών ελευθεριών. Από το 1945 και έπειτα η αναγνώριση της αξιοπρέπειας και των δικαιωμάτων του ανθρώπου αποτελεί το θεμέλιο της ειρήνης, της ελευθερίας και της δικαιοσύνης σε οικουμενικό επίπεδο


Με μια σειρά διατάξεων του Χάρτη, η προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου απέκτησε διεθνή διάσταση. Τα κράτη μέλη του ΟΗΕ είναι υποχρεωμένα να σεβαστούν τα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες για όλους, χωρίς διάκριση φυλής, φύλου, γλώσσας ή θρησκείας και να κυρώσουν και να ενσωματώσουν στην εσωτερική τους έννομη τάξη τις διεθνείς πράξεις δικαιωμάτων του ανθρώπου που έχουν συνομολογήσει στο πλαίσιο των θεσμών που έχει δημιουργήσει ο ΟΗΕ στα 64 χρόνια λειτουργίας του.


Τον ακρογωνιαίο λίθο της προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου αποτελεί η Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, που υιοθετήθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ πανηγυρικά στις 10 Δεκεμβρίου 1948, η οποία σήμερα πλέον θεωρείται ότι περιέχει διατάξεις διεθνούς εθιμικού δικαίου.


Η Οικουμενική Διακήρυξη θεωρείται ότι αποτελεί και κατοχυρώνει μια σειρά δικαιωμάτων του ανθρώπου, συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων της ισότητας μεταξύ των δύο φύλων, της ελευθερίας, της ιδιοκτησίας, της ελευθερίας της θρησκείας, της γνώμης και έκφρασης, της κοινωνικής προστασίας, της εργασίας και της εκπαίδευσης. Έχει αποτελέσει τη βάση για τη δημιουργία και την υιοθέτηση μεταγενέστερων διεθνών πράξεων, όπως η Ευρωπαϊκή Σύμβαση Δικαιωμάτων του Ανθρώπου (1950), το Σύμφωνο του ΟΗΕ για τα Ατομικά και Πολιτικά Δικαιώματα (1966), το Σύμφωνο για τα Οικονομικά, Κοινωνικά και Πολιτιστικά Δικαιώματα (1966), η Διεθνής Σύμβαση για την Κατάργηση κάθε Μορφής Διακρίσεων (1966), η Σύμβαση για την Εξάλειψη όλων των Μορφών Διακρίσεων κατά των Γυναικών (1979), η Σύμβαση για τα Δικαιώματα του Παιδιού (1989) και άλλες πολλές συμβάσεις. Τα δικαιώματα που έχουν κατοχυρωθεί από την Οικουμενική Διακήρυξη έχουν ενσωματωθεί στα συντάγματα και στο εσωτερικό δίκαιο των περισσότερων κρατών. Επιπλέον, διεθνείς, περιφερειακοί και εθνικοί μηχανισμοί έχουν εγκαθιδρυθεί, για να διασφαλίσουν την εποπτεία εφαρμογής, την προστασία και την προαγωγή των δικαιωμάτων του ανθρώπου.

ΕΝΕΡΓΟΠΟΙΗΣΗ ΜΗΧΑΝΙΣΜΩΝ


Στις 10 Δεκεμβρίου 2008, στην 60ή επέτειο της Οικουμενικής Διακήρυξης, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ υιοθέτησε μια σημαντική απόφαση: Να κηρύξει το έτος 2009 Διεθνές Έτος Εκπαίδευσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου. Στόχος της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ είναι ο επαναπροσδιορισμός και η διεύρυνση του πεδίου εφαρμογής της Οικουμενικής Διακήρυξης μέσα από το έργο των ανεξάρτητων φορέων της κοινωνίας των πολιτών και η εξασφάλιση της επίτευξης βασικών στόχων της εσωτερικής αλλά και διεθνούς πολιτικής, όπως είναι η οικοδόμηση της δημοκρατίας, η προώθηση της βιώσιμης και ανθρώπινης ανάπτυξης και η πρόληψη των ένοπλων συγκρούσεων. Οι μηχανισμοί προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου που έχει θεσμοθετήσει ο ΟΗΕ μέσα από διεθνείς πράξεις (αλλά και άλλοι περιφερειακοί οργανισμοί, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση και το Συμβούλιο της Ευρώπης) έχουν συμβάλει σημαντικά στην αποτελεσματική προστασία των δικαιωμάτων σε διάφορους τομείς, καθώς και σε σχέση με ειδικές ομάδες, όπως για παράδειγμα οι μετανάστες και οι οικογένειές τους, τα άτομα με αναπηρία, οι αυτόχθονες λαοί κτλ. Ωστόσο, παρά τη θετική λειτουργία των μηχανισμών προστασίας των δικαιωμάτων του ανθρώπου, η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ Εθνών κηρύσσοντας το 2009 Διεθνές Έτος Εκπαίδευσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου επέλεξε να ενεργοποιήσει τα κράτη μέλη και προς μια νέα κατεύθυνση. Συγκεκριμένα, τα κάλεσε να εντείνουν εκ νέου τις προσπάθειές τους για την προαγωγή της εκπαίδευσης των πολιτών σε σχέση με τα δικαιώματα του ανθρώπου σε τοπικό και εθνικό επίπεδο, και μαζί με το Συμβούλιο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και την ύπατη αρμοστή των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου Ναβανέθεμ Πιλάι να αναζητήσουν νέους τρόπους συνεργασίας με την κοινωνία των πολιτών, προκειμένου να επιτευχθεί η διάχυση της γνώσης σχετικά με αυτά.
Η έννοια της εκπαίδευσης για τα δικαιώματα του ανθρώπου περιλαμβάνει μια στρατηγική για την κοινωνική ανάπτυξη εντός του πλαισίου της ιστορικής και πολιτιστικής παράδοσης κάθε κράτους σε συνδυασμό με τις προοπτικές για την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Λόγω της οικονομικής κρίσης που μαστίζει τον πλανήτη, η φτώχεια αποτελεί τόσο αιτία όσο και αποτέλεσμα της παραβίασης των δικαιωμάτων του ανθρώπου. Γιʼ αυτόν το λόγο και ειδικά για όσο θα διαρκέσει η οικονομική κρίση κρίνεται απαραίτητο τα κράτη να υιοθετήσουν αναπτυξιακά και κοινωνικά προγράμματα που θα αποτρέψουν την παραβίαση των δικαιωμάτων. Στο πλαίσιο δραστηριοτήτων του Διεθνούς Έτους Εκπαίδευσης για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου μπορεί να συμπεριληφθεί οποιαδήποτε προσπάθεια σε τοπικό και εθνικό επίπεδο που θα ενισχύσει την πεποίθηση ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα είναι οικουμενικά και αναπαλλοτρίωτα και ότι όλοι οι πολίτες οφείλουν να γνωρίζουν τα δικαιώματά τους και τις υποχρεώσεις τους, προκειμένου να προλαμβάνονται και να αποτρέπονται οι παραβιάσεις των δικαιωμάτων. Για παράδειγμα, η ζωτική συμβολή των δημοσιογράφων στην εκπαίδευση των πολιτών σχετικά με την προστασία των δικαιωμάτων του ανθρώπου δεν θα πρέπει να υποσκελιστεί. Επίσης, δεδομένου ότι η χώρα μας φιλοξενεί μεγάλο αριθμό νόμιμων και παράνομων μεταναστών, θα ήταν καλό οι αρμόδιοι φορείς να μην αφήσουν ανεκμετάλλευτη αυτήν την ευκαιρία και να προωθήσουν προγράμματα που θα ενημερώνουν και θα πληροφορούν όλους τους διαμένοντες στην ελληνική επικράτεια για τα δικαιώματά τους.


Το 1948 κανείς δεν μπορούσε να φανταστεί τον αντίκτυπο που θα είχε η Οικουμενική Διακήρυξη εξήντα χρόνια μετά. Το 2009 αποτελεί μια μοναδική ευκαιρία για να κινητοποιηθούν υπουργεία, ιδρύματα, φορείς, πολιτικοί, δικηγόροι, καθηγητές, φοιτητές, μαθητές και γονείς και να διασφαλίσουν ότι μέσα από τα προγράμματα εκπαίδευσης για τα δικαιώματα του ανθρώπου η επόμενη γενιά δεν θα στερηθεί τίποτα από αυτά που δικαιούται σύμφωνα με την Οικουμενική Διακήρυξη και τις διεθνείς πράξεις προστασίας του ατόμου.

Καλλιόπη Χαΐνογλου
Δρ. Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών


[1] http://www.makthes.gr/index.php?name=News&file=article&sid=36123
Εφημερίδα Μακεδονία

 

Σχετικοί τόποι
http://www.0-18.gr/   Συνήγορος του παιδιού
http://www.amnesty.org.gr/    Διεθνής Αμνηστία
http://www.fa3.gr/nomothesia_2/nomoth_gen/1_dikaiomata_antropou.htm  Η διακήρυξη των δικαιωμάτων του ανθρώπου

 

Πρόσθετες πληροφορίες